İstanbul, hızlı kentleşme, nüfus yoğunluğu ve topoğrafik zorluklar nedeniyle Türkiye’nin en karmaşık su ve kanalizasyon altyapılarından birine sahiptir. Mevcut altyapı büyük ölçüde 1970–1990 yılları arasında yapılmış olup bölgeler arasında ciddi kapasite ve yaşlanma sorunları bulunmaktadır.

1. Mevcut Sorunların Teknik Analizi

1.1 Yaşlanan Kolektör ve Şebeke Hatları

30–50 yıllık betonarme ve kargir kolektörlerde korozyon, çatlama, yüzey kaybı ve sızdırma sık görülür.
Ana kolektörlerin beton iç yüzeyleri, sülfürik asit (H₂SO₄) kaynaklı kimyasal aşınma nedeniyle zayıflamaktadır.
Avrupa ve Anadolu yakalarında toplam 600 km’ye yakın hat yenileme ihtiyacı taşımaktadır.

1.2 Yetersiz Kapasite ve Ani Yağış Problemi

İklim değişikliği ile birlikte kısa sürede yüksek debi (șiddetli yağış) oluşmakta ve mevcut hatlar kapasiteyi karşılayamamaktadır.
Noktasal taşkınlar özellikle şu bölgelerde yoğunlaşır:
- Beyoğlu – Beşiktaş – Şişli
- Üsküdar – Kadıköy
- Başakşehir – Arnavutköy – Küçükçekmece

1.3 Düzensiz Bağlantılar ve Yağmur Suyu–Atıksu Karışımı

Karışık sistemden ayrık sisteme geçiş tamamlanamadığından, birçok bölgede:
- Yağmur suyu kanalizasyona bağlanmış
- Atıksu dere yataklarına sızmakta
Bu durum hem çevre kirliliği, hem de taşkın riskini artırır.

1.4 Zeminsel ve Topoğrafik Zorluklar

İstanbul’un kayalık, gevşek dolgu veya yumuşak zemin bölgeleri, altyapı imalatını güçleştirir.
Derin kazı gerektiren hatlarda taban suyu, hidrolik basınç ve heyelan riski bulunmaktadır.

1.5 Arıza ve Çökme İstatistikleri

Özellikle yüksek nüfuslu bölgelerde:
- Menhol çökmesi
- Hat deformasyonu
- Yabancı madde tıkanması
  sık görülmektedir.

2. Hızlı ve Etkili Teknik Çözüm Önerileri

2.1 Kazısız Teknolojiler ile Hat Rehabilitasyonu (CIPP / Packer Repair)

CIPP (Cured In Place Pipe) yöntemi İstanbul için en hızlı ve en ekonomik çözümlerden biridir.

Avantajları:

Yol kapatma gerekmez.
Trafik etkilenmez.
Yüzlerce metre hat bir günde yenilenebilir.
İç kaplama ömrü 50 yıl üzeridir.

Uygulamalar:

Ø300–Ø2500 mm hatlarda uygulanabilir.
Elyaf–epoksi veya polyester reçine kullanılır.

Lokal tamirler için:
Packer point repair ile 1–1,5 m’lik kırık bölgeler yenilenir.

2.2 Yağmur Suyu Yönetimi (Ayrık Sistem + Yeşil Altyapı)

Ayrık Yağmur Suyu Sistemi

Yağmur suyu kanalizasyonundan ayrılır.
Yoğun yağış anında kanalizasyon debisi %40 azalır.
Derelere ve denize doğrudan yaşam dostu akış sağlanır.

Yeşil altyapı çözümleri (Hızlı uygulanabilir)

Yağmur bahçeleri
Geçirgen asfalt
Taşkın depolama cepleri
Çatı suyu toplama sistemleri (özellikle okullar ve kamu binalarında)

2.3 Acil Müdahale ve Arıza Yönetim Modeli

7/24 Mobil Arıza Ekipleri

Ekipmanlar:

Kombine kanal temizleme aracı (vacuum + basınçlı su)
CCTV robot kamera
By-pass pompaları
Portatif menhol destekleme seti (çökme önleme)

Acil Yanıt Adımları

Tıkanıklık açma — 10–60 dk
Kamera ile iç görüntüleme — 30 dk
Lokal tamir veya geçici by-pass — 1–3 saat
Kalıcı kazısız onarım — 1 gün

2.4 Stratejik Depolama Tünelleri ve Kolektör Takviyesi

Büyük hacimli depolama tünelleri

Şiddetli yağış anında suyu depolayıp sonradan arıtmaya gönderen sistemdir.
Londra "Thames Tideway" modelinin İstanbul versiyonu uygulanabilir.

Önerilen bölgeler

Kadıköy – Üsküdar kıyı hattı
Zincirlikuyu – Dolmabahçe aksı
Küçükçekmece – Avcılar

2.5 SCADA ve IoT Tabanlı Akıllı Altyapı İzleme

Debi sensörleri
Basınç ve seviye ölçerler
Menhol gaz sensörleri
Gerçek zamanlı alarm yönetimi

Bu sistem ile:

Taşkın riski 30 dakika önceden tahmin edilir
Kayıp-kaçak oranı %20 azalır
Arıza müdahale süresi %50 kısalır

3. Sonuç

İstanbul’un su ve kanalizasyon altyapısındaki temel sorunlar kapasite yetersizliği, yaşlanan şebeke ve artan ani yağışlardır. Bunların çözümü için:

✔ Kazısız teknoloji kullanımı
✔ Ayrık yağmur suyu sistemi
✔ Yeni depolama tünelleri
✔ SCADA destekli izleme
✔ 7/24 mobil arıza ekipleri

gibi teknik yöntemlerin birlikte uygulanması gerekmektedir.

HAMBEL İNŞAAT