HAMBEL İNŞAAT

Altyapı Hatlarında kurumlar arası koordinasyon eksikliği

www.hambelinsaat.com

Altyapının kalitesi ve verimliliği; insanların yaşam kalitesini, sosyal sistemin sağlıklı yürümesini,

ekonomik aktivitelerin devamlılığını doğrudan etkilemektedir.Özellikle Büyükşehirlerde mevcut

altyapıdan maksimum seviyede hizmet elde edilmesi, gelecekteki altyapı yatırımlarının doğru bir

şekilde planlanabilmesi, gerekli bakım, onarım, koruma ve yenileme çalışmalarının zamanında

gerçekleştirilebilmesi adına kurumlar arası entegre bir Altyapı Yönetim Sistemine ihtiyaç duyulmaktadır.Uygulamada karşılaşılan en önemli problem Büyükşehir Belediyeleri ve özel sektör bünyesinde yer alan farklı altyapı tesislerinin (İgdaş, Tedaş, Türk Telekom, İski vb.) işletilmesinden sorumlu kurumların bir kısmının altyapı bilgi sistemlerinin bulunmayışı bir kısmının ise kendi bünyelerinde kısmen de olsa altyapı bilgi sistemlerine sahip olmaları ancak birbirleriyle entegre bir altyapı yönetim sistemi ve veri tabanlarının olmayışıdır.Buna bağlı olarak aynı güzergahlar üzerinde

kurumlar birbirlerinden habersiz, farklı zamanlarda bakım, onarım, yenileme, rehabilitasyon, hat

yenileme, deplasman vb. çalışmalar gerçekleştirmektedir.Kurumlar arası koordinasyon eksikliği

nedeniyle aşağıda belirtilen sorunlarla karşılaşılmaktadır;

Mevcut üstyapı zarar görmekte, hizmet ömrünü tamamlayamadan hatta hizmet ömrünün daha

başlarında yama veya yenileme çalışmalarına muhatap olmaktadır.

Üstyapıdaki bozulmalar nedeniyle mükerrer çalışmalar yapılmaktadır,

Herhangi bir altyapı kurumu diğer bir kurumun altyapı tesisine zarar verebilmektedir,

Kaynak israfına yol açılmaktadır,

Bakım, onarım, yenileme çalışmaları süresince yaya ve taşıt trafiğinin engellenmesi nedeniyle

zaman kayıpları yaşanmaktadır,

Ses ve görüntü kirliliği açığa çıkmakta buna bağlı olarak yaşam kalitesi düşmektedir,

Bakım, onarım, yenileme çalışmalarına bağlı iş kazaları ve trafik kazaları meydana

gelebilmektedir.

Oluşan bu sorunları en aza indirmek için özellikle Büyükşehir Belediyelerinde altyapı kurumları ve

diğer belediyelerin de dahil edildiği güncel, geçerli, güvenilir ve eksiksiz veri tabanına dayanan,

bütünleşik bir altyapı yönetim sistemi oluşturulması gerekmektedir. Bu sistemde, altyapı

kurumlarının hatlarına, yol ve kaldırıma ilişkin bilgilerin yanı sıra altyapı faaliyetlerinin

koordinasyonun planlaması açısından önem arz eden, alt yapıda kullanılan malzemenin cinsi ve

özellikleri, kapasitesi, koordinatlı olarak yatay ve düşey konumu, yapım yılı ve ekonomik ömrü

verileri de yer almalıdır.

KANALİZASYON: URARTULAR DÖNEMİ: KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE KANAL TİPLERİ

Urartu yerleşmelerinde aynı amaca hizmet eden ancak farklı malzemeden yapılmış kanallar bulunmaktadır. Malzemesine göre dört tipe ayırdığımız kanalları kullanım amaçlarına göre 2 ye ayrılır.
1. Dini Amaçlarına Göre Kanal Tipleri
Urartular, kurban kanı, şarap ve su kullanılarak yapılan libasyonları, muhtemelen her türlü dini törenlerde ve ölü gömme merasimlerinde uygulanmıştır. Törenlerin yapıldığı alanlarda genellikle sunak, kaya nişi, kaya çanağı veya taş steller bulunmaktadır. Tören alanlarındaki bazı sunu yapılarına bağlı ve dini amaçlı olarak tanımladığımız kanallar genellikle kurban kanları gibi sulu libasyonların akıtılmasını sağlayan döşemlerdir. Bu kanallar farklı tiplerde yapılmasına karşın aynı amaca hizmet etmektedirler.
Çavuştepe' de, İrmuşini tapınağının avlusunda kum taşından yapılmış, 87 cm çapında 22 cm yüksekliğinde, ortasında çivi başını andıran taşla kapatılan delik bulunan, bir sunak yer almaktadır.
Sunakla bağlantılı, kurban kanlarının akıtıldığı kanal, 3 adet 'U' kesitli kalker bloğu oyularak yapılmıştır. Bu haliyle 3.30 m uzunluğundaki kanal, sonraki dönemde geçirdiği onarımlarla 9.30 m. yi bltdı. Ayrıca tapınak avlusunun kuzeyinde, avludan 3 m daha düşük bir kotta bulunan başka bir sunakla bağlantılı bir kanalet tespit edilmiştir. Söz konusu kanalet de 'U' kesitli kalker blok kanalla bağlantılır.
2. Atık Su Kanalları 
Urartu iç kale yerleşimlerinde yönetici sınıfına ait yapılardan, tapınağa bağlı yapılardan mutfak ve odalara bağlı lavabo, tuvalet ve banyodan gelen atık sular ile açık avlulardan toplanan yağmur sularını kale dışına atan atık su kanalları bulunmaktadır.
Urartu yerleşmelerinin birçoğunda bu amca hizmet eden kanllar tespit edilmiştir. Tam bir sistem olarak karşımıza çıkan atık su kanalları genel olarak taş örgü tarzında, bazen de arazinin durumuna göre ana kayaya oyularak yapılmıştır. Yerleşimin nerdeyse tüm yapıları altından geçen atık su kanalları, tek bir ana kanalizasyonda toplanarak yerleşimi çevreleyen surun dışında bir yere yönlendirilmiştir. Bugüne dek yapılan kanalizasyonun nerede ve nasıl sonlandıkları konusunda bir veriye ulaşılamamıştır.
Urartu krallığı sınırları içinde Yukarı Anzaf, Çavuştepe, Kayalıdere, Altıntepe, Ayanis, Toprakkale, Yoncatepe'den başka Anadolu dışında Bastam ve Haftavan Tepe'de ki Urartu dönemi yapılaşmasında atık su kanalizasyon sistemi tespit edilmiştir. Yukarı Anzaf'ta tapınağın batısında tespit edilen ve güney sur duvarından dışarı boşalan ana kayaya oyulmuş kanaletin tapınak alanından gelen atık suların dışarı atılması için yapıldığı belirtilmiştir. Tapınağa kadar olan uzantısı tespit edilemediğinden dini bir amaca hizmet ettiği konusunda yorum yapılmamaktadır.
Çavuştepe'de kapsamlı bir kanalizasyon sisteminin varlığı tespit edilmiştir. Mutfak içinde bir çeşme ve ana kayaya oyulmuş bir tekne ile buna bağlı kanalet, sarayın kuzey batısındaki tuvalet ve sarayın kuzey teras ve koridorlarındaki kanallar bunu kanıtlamaktadır. Tuvalet, etrafı 3 m.çapında dairevi duvarla çevrili bir mekandan oluşmaktaydı. 50*50*25 cm ölçülerindeki yekpare taş bloğuna işlenmiş, ortasında 20 cm çapında deliği bulunan tuvalet taşı 40*40 ebadında kalker bir kaideye oturmaktadır. Bununda altında ortalama 45*45 cm genişliğinde 3,30 m. derinliğinde dikine bir çukur bulunmaktadır. Tuvaletle bağlantılı olan kanal bu seviyeden sonra daralarak kuzeye doğru kalenin suruna kadar uzanmaktadır. Kanaletin sur duvarının altından geçtikten sonra ana kayaya oyularak ikiye ayrıldığı ve bu bölümde dağıldığı görülmektedir. Çavuştepe'deki diğer bir sistem kuzey terasta bulunan iri blok taşlardan yapılmış taş örgü kanaldır; terasta toplanan yağmur sularını kuzey suyun altından dışarı atmaktadır.

KANALİZASYON: URARTULAR DÖNEMİ: MALZEMESİNE GÖRE KANAL TİPLERİ

www.hambelinsaat.com

Geçmişte insanların yerleşik hayata geçtiği dönemlerde yapılan konutlarda atık suların dışarı atılmasıyla başlayan uygulama Hitit devletiyle gelişmiş ve yaygın kullanım görülmüştür. Hitit devletinin yıkılmasından sonra M.Ö 9.yy' da bir devlet kuran Urartular, mimari alanda gelişmiş ve inşa edilen kalelerin nüfus artışına bağlı olarak yapılan kanalizasyon sistem uygulamalarında örnekler oldukça dikkat çekmektedir.
Tapınaktan, yönetici sınıfına ait yapılardan mutfak,lavabo, tuvalet ve banyodan başlayarak ana kanalizasyon ağına bağlanan küçük kanallara iç bağlantı( kanalet), tüm iç bağlantıları toparlayıp yerleşim dışına atan sistemleri de dış bağlantı sistemler (ana kanalizasyon ) olarak tanımlayabiliriz.
Urartu iç kalelerinde görülen kanalizasyon sistemleri yapı malzemesi ve kullanım amaçlarına göre farklılık göstermektedir.
Bunları inceleyelim:
1.Malzemesine Göre Kanal Tipleri
Kazısı yapılmış ve devam eden iç kalelerde yapım malzemesi olarak 4 farklı tipte kanal tespit edilmiştir.
A. Taş Örgü Kanallar 
Urartu iç kale yerleşimlerinin bir çoğunda taş örgü kanallar görülmektedir.Bu kanallar yerleşme içinde, zeminin 0 ile 1 m arasında değişen derinliklerinden geçmekte ve sur dışına çıkan uzantılarında derinliğin arttığı görülmektedir.İçe bakan yüzleri düzleştirilmiş taşlardan yapılan kanalların genişlikleri ve derinlikleri kullanım amacına göre değişiklik göstermektedir.Kalan boşluklar, herhangi bir taşkına mahal vermemek için, daha küçük heliklerle kapatılmaktaydı. Son olarak kanalın üzerinin killi toprakla sıvandığını gösteren örnekler vardır.
B. Ana Kayaya Oyulmuş Kanallar
Kayalık tepeler üzerinde ana kayanın tıraşlanmasıyla oluşturulan alanlar ve bu alanların atık sularını yerleşim dışına taşıyan ana kayaya oyulmuş kanallar birçok urartu yerleşiminde karşımıza çıkmaktadır.Krallığın erken dönemlerinde inşa edilen Yukarı Anzaf'ta tapınağın batısında ana kayaya oyulmuş kanalet tespit edilmiştir. 15-20 cm genişliğinde ve 10 cm derinliğindeki kanaletin üzeri kum taşından yapılmış düzgün sal taşlarıyla kapatılmıştır.Çavuştepe'de bulunan tuvaletle bağlantılı ana kayaya oyularak yapılmış kanalın sur dışına çıktıktan sonra görülne bölümü açık bırakılmıştır.
C. Yekpare Taş Bloklara Oyulmuş Kanallar 
Çavuştepe'deki İrmuşini Tapınağı önündeki sunaklı bağlantılı 3 adet kalker bloğa oyularak yapılan kanallar tespit edilmiştir. Özensiz yapılarıyla dikkat çeken 3.30 m uzunluğundaki kanalın üzeri düzgün sal taşlarıyla kapatılmıştır.
D. Pişmiş Toprak Künkler
Anadolu'da M.Ö. 2000 den beri kullanılan pişmiş toprak künklerin, tarihlendirme konusunda sıkıntıları olsa da, bir kaç Urartu merkezinde yapılan kazılarda ele geçtiği bildirilmektedir.  Çavuştepe tapınak alanında yapılan kazılar sırasında ele geçen 15 cm çapındaki ve birbirine geçmesi için bir tarafından çapı daha dar olan künkler ile ilgili olarak tapınağın yağmur suyu borusuna ait bir parça olduğu tahmin edilmektedir. Burada bir taş yığını arasında bulunan kanal, ortası delik bir taşa bağlı 4 pişmiş toprak künkten oluşmaktaydı.Künklerin düz taşın ortasındaki deliğe tam oturmasından dolayı teras duvarına yaslanır bir şekilde ayakta durduğu düşünülmektedir.

KANALİZASYON GÖRÜNTÜLEME

Kanalizasyon görüntüleme altyapı sistemlerinde hızla gelişen inşaat teknolojisi ile birlikte değişmeye be gelişmeye başlamıştır. Özellikle bir dönem bilinçsizce yapılan belediye ve inşaat uygulamaları sebebiyle binalar yapılırken genellikle alt yapı düzenlemesi yapılmamıştır. Mevcut binalara altyapı hep sonrada uygulanmıştır. Kanalizasyon(kanal) görüntüleme ve temizleme aynı anda yapılmaktadır.

Hambel inşaat olarak kanalizasyon görüntüleme ve temizleme işlemlerini hatasız yapıyoruz ve ortaya çıkan sorunu nokta atışı yaparak ve hiçbir şekilde alt yapıya zarar vermeden sorunu ortadan kaldırıyoruz. Yapılan temizlik sonrası kanalizasyon görüntüleme robotu ile kanal içerisinde alınan görüntüleri müşterilerimize rapor halinde sunuyoruz. Bu rapor kanalizasyon içerisindeki sızıntı, çökme,kaçak,kum birikintisi yani su akışı engelleyecek herhangi bir cismin olup olmadığını hakkındaki bilgileri barındılar bir rapordur. Ayrıca dijital ortamda (CD,DVD) olarak müşteriye sunulmaktadır.

Kuyu temizleme

ATIKSU ARITMA YÖNTEMLERİ

www.hambelinsaat.com

Atıksu arıtma işlemi kimyasal, fiziksel veya biyolojik yollarla yapılabilmektedir:

• Kimyasal arıtıma, atıksu çökeltme havuzundan geçtikten sonra karıştırma ünitesinde çeşitli kimyasallar eklenerek, bu kimyasalların suyun içindeki kirleticiler ile reaksiyona girerek çökelmesi ile oluşur.

• Biyolojik arıtma; evsel veya endüstriyel atıksuların çeşitli bakteriler yardımı ile biyolojik olarak parçalanması ile gerçekleşir.

• Fiziksel arıtma; hiçbir kimyasal veya bakteri kullamadan fiziksel yollarla ve cazibe ile atıksuyun içindeki yağ ve kaba atıkların ızgara ve benzeri düzenekler ile uzaklaştırılmasıdır.

Ana atıksu arıtma sistem; Izgara (ince veya Kaba), Ön dinlendirme havuzu, Koagulasyon

ünitesi, Flokulasyon unitesi, Çöktürme ünitesi, filtrasyon ünitesinden oluşmaktadır

FİZİKSEL ARITMA: Fiziksel arıtma atık suda bulunan çökelebilen, yüzebilen değişik boyutlardaki katı maddelerin, çözünmüş organik ve inorganik maddelerin uzaklaştırılması amacıyla uygulanan işlemleri kapsamaktadır. Izgara ve elekler, öğütücüler ve parçalayıcılar, dengeleme havuzları, yüzdürme havuzları, filtreler, kum tutucular, çöktürme havuzları, yağ ayırıcılar fiziksel arıtma üniteleridir.

Fiziksel Arıtma Prosesleri Izgaralar

Su içinde bulunan kaba maddelerin pompa, boru ve teçhizata zarar vermemesi; diğer arıtma kısımlarına gelen yükün hafifletilmesi veya yüzücü kaba maddelerin sudan ayrılması gibi amaçlarla ızgaralar kullanılır. Izgara aralıkları çubuk aralıklarına göre ince ve kaba ızgaralar, temizlenme şekline göre elle veya mekanik olarak temizlenen  ızgaralar  olarak sınıflandırılırlar. Çubuk aralıkları ince ızgaralarda 15-30 mm kaba ızgaralarda 40-100 mm’dir.

Elekler

Elekler, Elyaflı maddeler, askıdaki tanecikleri tutmak amacıyla kullanılırlar. Bu üniteler tutulan maddelerin boyutlarına göre kaba ve ince elekler olarak sınıflandırılırlar.  Elek aralığı kaba eleklerde 5-15 mm, ince eleklerde 0,25-5mm,  mikro eleklerde 0,020-0,035mm’dir.

Kum tutucular

Kum çakıl gibi inorganik maddeleri atık sudan ayırmak, arıtma tesislerindeki pompa ve benzeri teçhizatın aşınmasına ve çökeltim havuzlarında tıkanma tehlikesine engel olabilmek için kum tutucular kullanılır. Kum tutucularda yoğunluğu 2.650 kg/m3 ve tane çapları 0,1 -0,2 mm’den daha büyük olan katı maddelerin tutulur.

Yüzer madde tutucular

Atıksuda bulunan ve yoğunluğu sudan küçük olan yağ, gres, solvent ve benzeri yüzen maddeleri sudan ayırmak için yüzer madde tutucular kullanılır. Ön çökeltim havuzunun olmaması veya bu gibi maddelerin oranının çok yüksek olması halinde, gerek bu maddeleri geri kazanmak, gerekse arıtma verimini yükseltmek amacıyla yüzer madde tutucular yapılmalıdır.

Dengeleme havuzları

Atıksularda debi, bileşim ve kirlilik yükünün zaman içindeki değişimlerinin dengelenmesini ve arıtma tesisine giden atıksu debisinin düzenli olması için kullanılır.Dengeleme havuzlarında bileşimin homojenleştirilmesi ve askıda katı maddelerin çökelmesinin engellenmesi için karıştırma uygulanabilir.

Çökeltim havuzları

Çökelme işlemi, sudan daha yoğun olan askıda katı maddelerin veya kimyasal ve biyolojik işlemlerle çökelebilir hale getirilen katı maddelerin yerçekimi etkisiyle çökeltilmesi suretiyle sudan ayrılmasıdır. Böylece kirleticiler çökelebilir katı maddeler halinde sudan uzaklaştırılarak diğer arıtma ünitelerine geçmeleri engellenir.

KİMYASAL ARITMA

Suda çözünmüş veya askıda halde bulunan maddelerin fiziksel durumunu değiştirerek çökelmelerini sağlamak üzere uygulanan arıtma prosesleridir. Kimyasal arıtma işleminde, uygun pH değerinde atıksuya kimyasal maddeler (koagülant, polielektrolit vb.) ilave edilmesi sonucu, çöktürülmek istenen maddeler çökeltilerek çamur halinde sudan ayrılır.Kimyasal arıtma işlemi ile askıda katı madde, KOİ, BOİ, ağır metal ve fosfor gibi parametrelerin giderimi sağlanmaktadır.Kimyasal arıtma sistemleri çelik konstrüksiyon ve betonarme olarak inşa edilebilir

Kimyasal Arıtma Prosesleri

Kimyasal arıtma uygulamaları; nötralizasyon, flokülasyon ve koagülasyondur

Nötralizasyon

Asidik ve bazik karakterdeki atıksuların uygun pH değerinin ayarlanması amacı ile yapılan asit veya baz ilavesi işlemidir

Koagülasyon

Koagülant maddelerin uygun pH’da atıksuya ilave edilmesi ile atıksuyun bünyesindeki kolloidal ve askıda katı maddelerle birleşerek flok oluşturmaya hazır hale gelmesi işlemidir

Koagülant maddeler; Aleminyum Sülfat, Demir(3) Klörür, Demir Sülfat ve Poli Aleminyum Klörür dür.

Flokülasyon

Flokülasyon (yumaklaştırma), atıksuyun uygun hızda karıştırılması sonucunda koagülasyon işlemi ile oluşturulmuş küçük taneciklerin, birbiriyle birleşmesi ve kolay çökebilecek flokların oluşturulması işlemidir

Klorlama

Sudaki patojen mikroorganizmaların yok edilmesi maksadıyla dezenfeksiyon yapılır. Dezenfeksiyon işleminde en çok klor kullanılmaktadır. Klorlama ünitesi, suya ilave edilen klorun depo edildiği ve dozlamaya hazır hâle getirildiği  ünitedir. Basınçlı tanklarda sıvı olarak saklanan klor, buhar hâline geldikten sonra suyla karıştırılır. Klorlama yapmanın amaçları:

Ham su girişindeki alg oluşumunu minimize etmek Durultucuları alglere karşı korumak

Tesisi midyelere karşı korumak

İnsan sağlığını etkileyen bakterileri bertaraf etmek veya oluşumunu önlemek ve Suyun dezenfektasyonunu sağlamak

Ozonlama

Aktif oksijen (Ozon O3), bilinen en etkili mikrop öldürücü ve koku gidericidir. Güneşin ultraviyole ışını ve yıldırım anında ortaya çıkan elektrik arkları ile oluşan ozon, dünyanın etrafında koruyucu kalkan olarak mevcuttur ve canlıları güneşin radyasyon etkisine karşı korur.

Yıldırımlar sonucu oluşan ozon, havayı temizler. Özellikle yükseltilerde ve deniz kenarlarında taze hava kokusu diye içimize çektiğimiz, havada bu hissi yaratan yıldırımlar sırasında meydana gelmiş olan ozondur. Ozon, oksidasyon gücü çok yüksek olan bir gaz ve bilinen en kuvvetli dezenfektandır. Yüksek oksidasyon kuvveti, ozonun bakterilerin tahribatında tam etkin bir rol oynamasına sebep olur. Ozon gazının şişelenmiş suyun içerisinde konsantrasyonuna bağlı olarak belirli bir süre kalması, hem suyun dezenfeksiyonunu sağlaması hem de şişe ve kapaklardan gelen kirlilikleri yok etmesi açısından önemli bir avantajdır. Böylece kapağı açılmadığı sürece su steril kalmaktadır.

BİYOLOJİK ARITMA

Biyolojik arıtma atıksuyun içinde bulunan askıda veya çözünmüş organik maddelerin bakterilerce parçalanması ve çökebilen biyolojik floklarla sıvının içinde kalan veya gaz olarak atmosfere kaçan sabit inorganik bileşiklere dönüşmesidir.

Biyolojik arıtma sistemleri değişik şekillerde sınıflandırılabilirler. Ortamda oksijen varlığına göre havalı (aerobik) ve havasız (anaerobik) olarak sınıflandırılan bu sistemler kullanılan mikroorganizmaların sistemdeki durumuna göre askıda ve sabit film (biyofilm) prosesleri olarak da sınıflandırılabilirler.

Biyolojik Arıtmada Mikroorganizmaların RolüBOI’nin giderimi, çökmeyen kolloidal katıların pıhtılaştırılması ve organik maddelerin kararlı hale gelmesi, başta bakteriler olmak üzere çeşitli

mikroorganizmalar tarafından gerçekleştirilir.Mikroorganizmalar, kolloidal ve çözünmüş karbonlu organik maddeleri çeşitli gazlara ve yeni hücrelere dönüştürerek kullanırlar. Hücre dokusunun özgül ağırlığı sudan daha fazla olduğundan arıtılmış sudan çökerek ayrılır.www.hambelinsaat.com